Jak zabezpieczyć pożyczkę prywatną?

Chcesz pożyczyć komuś pieniądze, ale uważasz, że umowa nie jest wystarczającym zabezpieczeniem? Sprawdź, co jeszcze możesz zrobić, by zadbać o zwrot pożyczki.

W tym artykule skupiam się na zabezpieczeniach pożyczek. W poprzednich tekstach dowiesz się, czy warto pożyczać pieniądze rodzinie i znajomym oraz co musisz wiedzieć o umowie pożyczki prywatnej (+wzór umowy). Znajdziesz tam informacje o tym, jak rozpoznać, czy dłużnik nie ma zamiaru oddać pieniędzy, kiedy i ile musisz zapłacić podatku oraz jak go uniknąć.

Dla własnego bezpieczeństwa sprawdź poprzednie teksty. Zakładam, że już to zrobiłeś, pozostały więc tylko formalności. Przejdźmy więc do sposobów zabezpieczeń pożyczek.

DUPOCHRON: Pamiętaj, że wszystkie informacje w tekście mają charakter edukacyjny. Przed udzieleniem pożyczki skontaktuj się z prawnikiem po profesjonalną poradę.

Jak zabezpieczyć pożyczkę prywatną?

Zacznijmy od tego, że nie ma zabezpieczenia, które da Ci 100% pewność spłaty pożyczki. Masz do wyboru kilka rozwiązań, każde ma swoje plusy i minusy. Różnią się kosztami i możliwościami prawnymi. Co masz do wyboru?

• Weksel
• Dobrowolne poddanie się egzekucji
• Hipoteka
• Zastaw rejestrowy
• Przewłaszczenie rzeczy ruchomej na zabezpieczenie
• Poręczenie

Weksel

Weksel to rodzaj papieru wartościowego, który zobowiązuje do bezwarunkowej spłaty określonej kwoty. Co musi zawierać weksel, by dało się go egzekwować?

• Musi być sporządzony na piśmie.
• Zawierać słowo “weksel” w tekście dokumentu, w tym samym języku, co cały dokument.
• Oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla.
• Dane osoby, na której zlecenie ma zostać dokonana zapłata.
• Termin płatności.
• Miejsce płatności.
• Bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniędzy.
• Odręczny podpis wystawcy.

Weksel może być wystawiony w formie in blanco – nie będzie zawierał wszystkich elementów wymaganych przez prawo, np. kwoty lub daty transakcji. Przygotowuje się deklarację wekslową, gdzie strony ustalają, co powoduje wezwanie dłużnika do zapłaty oraz jaka maksymalna kwota może zostać na nim umieszczona.

Jeżeli dłużnik nie kwapi się do spłaty pożyczki, weksel upoważnia do wystąpienia do sądu o nadanie wekslowi nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Sąd bada tylko, czy weksel jest poprawnie uzupełniony. Po nadaniu nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności przez sąd, można już kontaktować się z komornikiem.

Jeśli dłużnik nie osiąga udokumentowanych dochodów oraz nie posiada własnego majątku, egzekwowanie należności może być bardzo utrudnione lub nawet niemożliwe. Generalnie możesz mu naskoczyć.

Ile kosztuje użycie weksla?

Nic. Nie ma żadnej opłaty za użycie tego zabezpieczenia.

Dobrowolne poddanie się egzekucji

Dobrowolne poddanie się egzekucji powinno być potwierdzone aktem notarialnym. Dzięki temu można uniknąć postępowania sądowego, które ustala ważność roszczenia. Potrzebujesz tylko sądowej klauzuli wykonalności na akcie notarialnym. Nie będę Ci tego szczegółowo tłumaczył, zrobi to notariusz, do którego i tak musisz się udać.

Ile kosztuje zabezpieczenie aktem notarialnym?

Zależnie od kwoty pożyczki, taksa notarialna wynosi:

• Do 3.000 zł – 100 zł.
• Powyżej 3.000 zł do 10.000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3.000 zł.
• Powyżej 10.000 zł do 30.000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł.
• Powyżej 30.000 zł do 60.000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 10.000 zł.
• Powyżej 60.000 zł do 1.000.000 zł – 1.010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł.
• Powyżej 1.000.000 zł do 2.000.000 zł – 4.770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł.
• Powyżej 2.000.000 zł – 6.770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, nie więcej niż 7.500 zł.

Hipoteka

Zabezpieczenie, którego warto używać, gdy kwota pożyczki jest naprawdę wysoka. Hipotekę można ustanowić na nieruchomości w formie aktu notarialnego. Do ustanowienia hipoteki niezbędny jest wpis w IV dziale księgi wieczystej nieruchomości.

Jeżeli pożyczka została zabezpieczona hipoteką, wierzyciel może się zaspokoić z nieruchomości bez względu na to, czyją jest własnością oraz z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi jej właściciela. Zaspokojenie roszczeń wierzyciela z hipoteki może nastąpić tylko w drodze postępowania egzekucyjnego.

Warto mieć na uwadze, że ustanowienie hipoteki nie gwarantuje szybkiego odzyskania pieniędzy. Znając sprawność naszego sądownictwa sprawa może trwać latami. Należy też sprawdzić, czy przed nami nie wpisano do hipoteki innych wierzycieli.

Ile kosztuje zabezpieczenie hipoteką?

W tym przypadku koszty są zróżnicowane, a kwotę najlepiej skonsultować z notariuszem. Należy zapłacić taksę notarialną, zależną od wysokości hipoteki, opłatę za wpis do księgi wieczystej i podatek PCC.

Zastaw rejestrowy

W przeciwieństwie do hipoteki, przedmiotem zastawu rejestrowego są ruchomości i prawa majątkowe (o ile są zbywalne). Konieczne jest tu zawarcie umowy zastawu. Jeżeli dłużnik nie spłaca pożyczki, wierzyciel może zaspokoić się z przedmiotu zastawu.

Co musi zawierać umowa zastawu rejestrowego?

• Datę i miejsce zawarcia umowy.
• Dane osobowe stron.
• Przedmiot zastawu.
• Wierzytelność zabezpieczoną zastawą.
• Sumę zabezpieczenia.
• Odręczne podpisy stron.

Umowa musi być sporządzona w 3 egzemplarzach – po jednym dla wierzyciela, dłużnika i sądu. Umowa nabiera mocy wraz z dokonaniem wpisu do rejestru zastawów. Wniosek o wpis zastawu rejestrowego składa się do sądu rejonowego. Sądem właściwym jest sąd okręgu zamieszkania zastawcy.

Jeśli na jeden przedmiot przypada kilka zastawów (wielu wierzycieli), obowiązuje pierwszeństwo złożenia wniosków o wpis do rejestru zastawów. Umowę zastawu rejestrowego warto połączyć z dobrowolnym poddaniem się egzekucji.

Ile kosztuje zabezpieczenie zastawem rejestrowym?

Opłata za wpis do rejestru jest stała i wynosi 200 zł. Zmiana wpisu to koszt w kwocie 100 zł.

Przewłaszczenie na zabezpieczenie

Przewłaszczenie na zabezpieczenie to w skrócie przeniesienie własności rzeczy ruchomej przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę. Wierzyciel pozostaje właścicielem przedmiotu przewłaszczenia aż do całkowitej spłaty długu.

Pożyczkobiorca może korzystać z przedmiotu przewłaszczenia, jeśli pożyczkodawca mu na to zezwala. Na przykład przedmiotem jest skuter, który jest niezbędny do rozwożenia pizzy przez dłużnika.

Pojazdy są jednak dość niefortunne, z racji obowiązku ich rejestracji. Jeśli przedmiotem przewłaszczenia jest samochód, najbezpieczniej jest przerejestrować go na wierzyciela. Po spłacie długu, trzeba ponownie przerejestrować go na dłużnika. Rodzi to koszty i marnuje czas. Można również przenieść własność bez przerejestrowania pojazdu, ale szanse przejęcia go dramatycznie maleją. Prostsze jest przejmowanie innych rzeczy ruchomych.

Jeżeli zobowiązanie zostanie spłacone w terminie, przeniesienie własności traci moc, a pożyczkobiorca ponownie staje się właścicielem przedmiotu przewłaszczenia.

Ile kosztuje zabezpieczenie przez przewłaszczenie?

Jeśli dłużnik nie spłaca wierzytelności, a wierzyciel korzysta z przewłaszczenia i przejmuje przedmiot, opłacenie podatku nie jest konieczne, o ile wartość przedmiotu nie przekracza kwoty zadłużenia. Jeżeli wartość przedmiotu nie przekracza kwoty pożyczki, nie jest traktowana jako przychód. Przychodem jest natomiast kwota odsetek, która mogła być zawarta w przedmiocie.

Poręczenie

Dłużnik nieposiadający własnego majątku (brak możliwości użycia przewłaszczenia, hipoteki lub zastawu) oraz w ogólnej kiepskiej sytuacji finansowej może sięgnąć po ostateczność – poręczenie.

Poręczenie, to nic innego, jak obietnica żyranta (poręczyciela), do spłaty zobowiązania dłużnika. Zabezpieczenie pożyczki poręczeniem ma wymóg formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Żyrant ma prawo nie poręczać całej kwoty, może zgodzić się tylko na część. Musi to zostać określone w umowie. W umowie można również zawrzeć warunek, by spłata była najpierw egzekwowana z majątku dłużnika, a dopiero później z poręczyciela.

Ile kosztuje poręczenie?

Samo przygotowanie i podpisanie umowy poręczenia jest bezpłatne.

Jakie zabezpieczenie jest najlepsze?

Nie ma takiego. Jedyne rozwiązanie, które ochroni Cię przed utratą pieniędzy, to nie pożyczanie ich innym. Jeśli nie jest to Twoim biznesem, gdzie nastawiasz się na zarobek, ale też akceptujesz ryzyko, odpuść. Szkoda nerwów na odzyskiwanie długów.