Mobber vs ofiara – Czy jesteś owcą, która pójdzie na rzeź?

Najczęściej wydaje się, że ofiarami mobbingu padają osoby słabe i niezaradne, a znęcają się nad nimi mocarze więksi niż Pudzianowski. Jak powiedziałby znany właściciel wydawnictwa Altenberg „nic bardziej mylnego”.

Cechy ofiary mobbingu

Na pewno masz czasem wrażenie, że ktoś uwziął się akurat na Ciebie, a przecież niczym się nie wyróżniasz. Pracujesz sumiennie, wykonujesz obowiązki i jesteś dobrym pracownikiem. Starasz się najlepiej jak potrafisz. Co takiego sprawia, że przyczepili się do Ciebie jak rzep do psiego ogona? Wyróżnia Cię dokładnie to, co uważasz za swój atut.

Co cechuje ofiarę mobbingu?

• Wyróżnia się na tle innych pracowników przez swoje poglądy, wygląd, przekonania czy wartości. Odstaje od grupy, więc jest łatwym celem.
• Posiada wysokie kwalifikacje i umiejętności, które są zagrożeniem dla pozycji mobbera.
• Jest pracowita, zaangażowana i sumiennie wypełniania obowiązki, przez co nie chce odmawiać nawet nierealnych do spełnienia wymagań.
• Może mieć niską samoocenę, być mało asertywna i posiadać wysoki poziom lęku. Skutkuje to brakiem stanowczej reakcji i cichym przyzwoleniem na dalsze ataki.
• Naiwność, która prowadzi do brania każdego ponadnormowego obowiązku za szansę na wykazanie się.

Nie są to jedyne cechy i nie muszą zgadzać się z Tobą w 100%. Jedno jest pewne. Masz w sobie coś, co stanowi zagrożenie dla mobbera. Masz też słabość, którą postanowi wykorzystać.

Dlaczego stajesz się ofiarą mobbingu?

Wbrew obiegowej opinii, ofiarami mobbingu nie padają wyłącznie najsłabsi pracownicy. Grupę pokrzywdzonych bardzo często zasilają jednostki silne, zdolne i pracowite. Stanowią dla mobberów zagrożenie, a z braku możliwości konkurencji na polu umiejętności, niszczy się je w inny sposób. Pisałem o tym w pierwszym tekście z cyklu – dlaczego jesteś silniejszą stroną konfliktu.

Często ambicja idzie w parze z potrzebą pochwały i uznania w oczach innych. A skoro zwykłe wypełnianie obowiązków nie spełnia oczekiwań, robi się coś ekstra. Ogarniasz projekt na 200%, zasuwasz po godzinach, zdajesz raport i następnego ranka wchodzisz cały na biało licząc na gromkie brawa, płatki róż pod nogami i mocniej rozpięty dekolt szefowej. Wpadłeś w pułapkę bez wyjścia. Nikt nie docenia Twojego dodatkowego wysiłku, ale gdy tylko postanowisz wrócić do „normalnego” poziomu, ktoś na górze uzna, że zaczynasz się lenić.

Stajesz się wrażliwy na krytykę, a przez to drażliwy. Masz niezły dysonans pomiędzy własnym poczuciem wypełnienia obowiązku, a tym w jaki sposób jesteś oceniany. W konsekwencji popełniasz coraz więcej błędów, co daje jeszcze więcej okazji do ataku ze strony mobbera.

Pomijając jednak tak oczywistą pułapkę, są jeszcze inne czynniki, które bardzo sprzyjają obraniu Cię za cel. Każdy ma słaby punkt.

• Osoby młode – Dopiero zdobywają doświadczenie i często nie mają nawet rozeznania, jak powinny wyglądać prawidłowe relacje w pracy. O przykrych zachowaniach wiedzą z żartów i memów, a jednak stają się one coraz bardziej realne. Do tego boją się szybkiej utraty pierwszej pracy i „brudu” w papierach.
• Osoby starsze – Nie pasują do młodego (i dynamicznego) zespołu, a także nie mają zbyt wielkich szans na inną pracę, dlatego za wszelką cenę chcą utrzymać obecne stanowisko do emerytury.
• Rodziny na dorobku – Młode małżeństwa z kredytem na dom lub mieszkanie i dzieckiem do wychowania. Kolejna wypłata to być albo nie być, więc zaciskają zęby na wszystko, byle tylko zapewnić lepszą przyszłość Fifonżowi.

Takie osoby przyjmują najczęściej postawę szarej myszki i akceptują swój los na dobre i na złe. A dobrze wiemy, że to nie serial TVP i będzie tylko źle. Bardzo ciężko jest im opanować stres i ukryć, że dla utrzymania stanowiska są gotowe zrobić wszystko. Choćby poświęcić własne zdrowie psychiczne.

Cechy mobbera

Mobber boi się utraty swojej pozycji, co będzie wiązało się z niższym posłuchem i autorytetem. Próbuje więc wzbudzić respekt przez strach. Może mieć wybujałe ego i niezwykle wysokie mniemanie o sobie, jak również bardzo niską samoocenę i strach przed udowodnieniem braków w jego umiejętnościach.

Po czym możesz rozpoznać mobbera?

• Wybujałe ego – Ciągle eksponuje własne zalety, umiejętności i talenty. Niekoniecznie poparte dowodami.
• Poczucie niezastąpienia – Ogłasza, że nikt nie jest w stanie przejąć jego obowiązków.
• Zazdrość o osiągnięcia – Umniejsza sukcesy innych przez świadomość swoich niskich kompetencji. Żyje w strachu, że zostanie to udowodnione.
• Wysoki poziom agresji (w tym biernej) – Impulsywność, wybuchy gniewu i brak refleksji nad własnym zachowaniem.
• Brak wyrzutów sumienia – Uważa, że poświęca się firmie, więc to jemu wszystko się należy, nawet idąc po trupach do celu.
• Traktuje sprzeciw jak osobistą obrazę – Nie rozumie wymiany opinii, a każdą niezgodność traktuje jako atak na własne kompetencje. Prowadzi walkę na każdym możliwym polu.
• Przypisuje odpowiedzialność wedle uznania – Każdemu problemowi jest w stanie przydzielić kozła ofiarnego, który ma wziąć winę na siebie. Wprost odwrotnie do przypisywania zasług.

Straszny dupek z tego mobbera prawda? 

Dlaczego ktoś staje się mobberem?

Mobberzy mają często niewystarczające kwalifikacje do pełnionych funkcji, a ich jedyną metodą na umocnienie swojej pozycji jest tworzenie atmosfery strachu. Nie są w stanie konkurować z innymi pracownikami na płaszczyźnie umiejętności, więc uciekają się do typowej januszerki. W poprzednim tekście możesz przeczytać jak rozpoznać mobbing.

Mobber zachowuje się inaczej wobec podwładnych, a inaczej wobec przełożonych, klientów lub postronnych osób. Wykorzystuje wyższość swojej pozycji. Na pewno kojarzysz żarty o facetach w wielkich autach z małymi siurakami. Tylko tutaj zamiast monster trucka mamy kierownika działu pierdołologii.

Takie skrzywienie może wynikać z wielu przyczyn psychologicznych.

• Niedowartościowanie
• Kompleksy
• Agresja domowa
• Narcyzm i megalomania
• Pracoholizm
• Brak empatii

W szczytowej formie mobber potrafi poczuć się tak pewnie, że zaczyna sobie pozwalać na ataki własnych zwierzchników lub klientów. Nie myśli już racjonalnie. Jest jak wściekły byk i atakuje wszystko, co czerwone. Tylko że nie jest bykiem, to czerwone to flagi ostrzegawcze, a on jest daltonistą. I tu jego historia może się skończyć na dwa sposoby. Spektakularnym wywaleniem go na zbity pysk, albo mianowania się nowym CEO firmy „No gain only pain”. A zaskakująco często zdarza się, że taki psychol podporządkowuje sobie całe swoje otoczenie.

Wiem, że się powtarzam, ale chcę, żebyś pamiętał jedno. Mobber jest leszczem, który nie reprezentuje sobą nic, poza agresją i poczuciem niższości. Jeśli to zrozumiesz, uświadomisz sobie, że to on stoi na przegranej pozycji. I na zawsze tam zostanie.

Mobbing – Cykl Edukacyjny

1. Czym jest mobbing? I dlaczego nie jesteś ofiarą
2. Jak rozpoznać mobbing? Rodzaje, fazy i taktyki mobbingu
3. Mobber vs ofiara – Ich cechy oraz dlaczego się nimi stają
4. Jak reagować na mobbing wobec siebie i innych?
5. 8 Sposobów obrony przed mobbingiem i 2 na ostrą walkę
6. Jak udowodnić mobbing w pracy i dostać odszkodowanie