System kopertowy – wstęp do budżetu domowego

Podobno w naszym kraju wszystko można załatwić dobrą kopertą, więc czemu z tego nie skorzystać? Zacznijmy od tego, że wbrew temu co myślisz, nie musisz nikomu nic dawać pod stołem. Jeśli wszedłeś poczytać o smarowaniu w łapę, to możesz już zamknąć ten wpis. Dziś będziemy oszczędzać.

Co to jest system kopertowy

Coś, z czego korzystali już nasi rodzice, więc to żadna nowość w finansach osobistych, ale nie każdy o niej wie. Szczególnie w czasach, gdy coraz częściej płacimy bezgotówkowo.

To system, który nie pozwoli Ci wydać więcej w danej kategorii, niż sobie zaplanowałeś, o ile oczywiście nie oszukujesz. Wystarczy, że przygotujesz kilka kopert i podpiszesz, jaki jest ich cel np. rachunki, jedzenie, transport, rozrywka itd.

Dla kogo jest system kopertowy

Dla osób, które chcą zacząć oszczędzać i kontrolować przepływ pieniędzy, ale nie potrafią jeszcze ogarnąć budżetu domowego. Choć budżet domowy jest najlepszy, to nie każdy może się na niego od razu przestawić. A zamiast całkowicie z niego rezygnować, spróbuj czegoś innego. Gdy już nauczysz się dyscypliny, będzie Ci coraz łatwiej dobierać pasujące do Ciebie rozwiązania.

Dlaczego gotówka

Gotówkę najłatwiej kontrolować. Widzisz, gdy masz jej dużo i gdy się kończy. Podobnie jest z kartą debetową, choć nie zaglądasz codziennie na konto i nie sprawdzasz ile zostało. Najgorzej jest z kartą kredytową. Tam masz limit i wydasz ile zechcesz, a martwić się będziesz później. Karty kredytowe spłacasz długo po zakupach, nie widzisz więc związku poszczególnych wydatków z całościowym zadłużeniem. W porównaniu z kartą debetową i gotówką to inny świat.

Gotówka wywołuje w nas inny proces psychologiczny. Cyfrowe saldo nie robi na nas takiego wrażenia, jak utrata fizycznego banknotu. Przekazywanie go innej osobie może wywoływać pracę obszaru mózgu, który odpowiada za przetwarzanie bólu. Dlatego oszczędzanie z gotówką jest tak skuteczne dla początkujących. Widzimy ile mamy, ile dostajemy, ile oszczędzamy oraz ile znika.

Pomijając już ból istnienia na tym łez padole, mając w portfelu samą gotówkę, musisz się tak po prostu zastanowić, czy Ci jej wystarczy i dlatego jesteś bardziej skłonny do oszczędności. A przynajmniej tak to działa u większości osób. Istnieją od tego jednak wyjątki, jak ludzie łatwiej wydający pieniądze gotówką niż kartą. Jest to przypadłość głównie młodszego pokolenia, które z papierowym pieniądzem ma już coraz mniej wspólnego.

Piękno w prostocie

Przy każdej dyskusji o systemie kopertowym pojawia się wątek technologiczny. Że pomysł jest przestarzały i do chrzanu. Lepiej zrobić na koncie kilkanaście subkont i tam transferować pieniądze, do tego jakiś arkusz kalkulacyjny oraz płacenie kartą lub telefonem i wszystko mamy na TIP TOP!

Brawo, zmarnowaliście mnóstwo czasu na elektroniczną segregację pieniędzy. Jeśli robisz przelew z konkretnego subkonta to pół biedy. Teraz idź kupić sobie chleb i jajka w pobliskim sklepie i spróbuj wybrać swoje subkonto, z którego zapłacisz. A przepraszam, można tylko “PIN i zielony”. Albo ustaw domyślne subkonto, z którego będziesz płacił. Robisz zakupy z innej kategorii? Ojej, to teraz przetransferuj swoje pieniądze między subkontami. Ale mogę przecież przed płatnością zmienić domyślne subkonto w telefonie! Super, ja też uwielbiam logować się do banku przed każdym zakupem, tylko gdy puszczam przelew, a nie kupuję mleko.

W przypadku koperty wyjmujesz pieniądze i już. Koniec. Finito. Prosta potrzeba, proste rozwiązanie. Po co to komplikować? Nie wiem, ale jak chcesz, to trać czas na budowę systemu płatności. Inni w tym czasie będą cieszyć się życiem.

Jak działa system kopertowy

1. Stwórz kategorie wydatków i przygotuj dla każdej oddzielną podpisaną kopertę np. rachunki, jedzenie, transport, rozrywka.
2. Rozdziel pieniądze na koperty uwzględniając, ile powinieneś wydać na daną kategorię w miesiącu np. 1.200 zł na rachunki, 1.000 zł na jedzenie, 400 zł na transport, 100 zł na rozrywkę.
3. Opłać najpierw rachunki o stałej wysokości jak czynsz, internet, telefon czy cokolwiek innego i dopiero rozdziel resztę pieniędzy. Będzie prościej i szybciej.
4. Wydawaj pieniądze tak jak do tej pory, ale tylko gotówką. Jeżeli nie wiesz, ile co miesiąc potrzebujesz na daną kategorię, to właśnie teraz się tego dowiesz. Jeśli w jednej Ci zabraknie, a w innej zostanie, nie przejmuj się, to normalne. Na początek najważniejsze jest to, byś poznał proporcje wydatków. Pilnować ich wysokości lub modyfikować wydatki zaczniesz, gdy poznasz swoje realne potrzeby.
5. Jeśli nie masz już pieniędzy w danej kopercie, masz do wyboru 2 rozwiązania. Koniec wydatków w tej sferze np. w rozrywce lub przeniesienie pieniędzy z innej koperty. Raczej nie przestaniesz jeść, bo w kopercie nie ma już pieniędzy, a jeszcze nie byłeś w kinie. Nauczysz się lepiej kontrolować budżet i uświadomisz sobie, że musi się on spinać. Są wydatki ważne, jak rachunki i jedzenie oraz mniej ważne, jak rozrywka i zachcianki.
6. Jeśli zostają Ci na koniec miesiąca pieniądze to bardzo dobrze. Zmieściłeś się w zaplanowanej kwocie i masz nadwyżki finansowe, których nie wydałeś tylko dlatego, że jeszcze możesz. Przeznacz je na konkretny cel. Spłać długi, zbuduj fundusz awaryjny, poduszkę finansową czy zainwestuj. Albo przygotuj te pieniądze na nieregularne wydatki, takie jak OC do auta czy podatek od nieruchomości. Dzięki temu w kolejnym miesiącu, gdybyś o nich zapomniał, zamiast żyć o chlebie i wodzie będziesz funkcjonował normalnie. Jeśli to nie jednorazowy łut szczęścia, a kolejny miesiąc z rzędu, w którym jesteś nad kreską, to zrób sobie jakąś przyjemność. Nie musi być duża, ale niech da Ci kopa i przypomina, że warto to robić.

Wyciągaj wnioski

Samo prowadzenie budżetu domowego lub systemu kopertowego nic nie daje. Ważne, byś wyciągał lekcje z tego co robisz. Czy założone na początku miesiąca kwoty pokrywają się z rzeczywistością? Jeśli nie, to dlaczego? Czy źle określiłeś swoje potrzeby, czy raczej roztrwoniłeś pieniądze na zbędne rzeczy? A może źle się czujesz z obecnym stanem rzeczy i chciałbyś coś zmienić? Sprawdź, jak tego dokonać.

Zamiast na koniec miesiąca martwić się, jak wytrwać do kolejnej wypłaty, bądź spokojny już na jego początku.

Nie korzystam z systemu kopertowego

Jak to? Dlaczego? To czemu o nim piszesz?

Dlatego, że nie muszę. Radzę sobie bez niego doskonale, w zasadzie bez budżetu domowego też bym sobie świetnie radził, ale czasem się przydaje. Ty jeśli jednak nie ogarniasz swoich finansów, to rób co mówię i nie dyskutuj. Wyjdzie Ci to na dobre, a jak nauczysz się więcej, to wtedy sobie podyskutujemy o innych metodach.

To nie jest idealna metoda oszczędzania i prowadzenia budżetu. Jest prosta i działa, dlatego sprawdza się na początek. Jeśli pieniądze co miesiąc przeciekają Ci przez palce, to spróbuj ją wykorzystać. Jestem w pełni świadomy, że po jakimś czasie ją rzucisz i znajdziesz dla siebie coś lepszego. Praca z budżetem to długi proces dążący do kontroli i poprawy finansów. 

Znajdź takie rozwiązanie, które najlepiej do Ciebie pasuje, a od tego możesz zacząć.